Kaitito
Pēwhairangi, Te Kumeroa Ngoingoi (Ngoi)

1921 – 1985
I whānau ai a Te Kumeroa Ngoingoi Ngawai ki roto o Tokomaru i te 29 o Hakihea, i te tau 1921. E mōhiotia ana ia e ōna hoa, ko Ngoi. Ko Hori Ngawai rāua ko Wikitoria Te Karu ōna mātua, nō Tokomaru tōna matua, nō Ngāti Koi, nō Hauraki tōna whāea, ā, tokorima ngā tamariki, ko Ngoi te mātāmua. I tupu ai a Ngoi i roto i ngā tikanga o te hāhi Ringatū, ka mutu, nā ōna whanaunga, nā Huka Pohaera rāua ko Raiha Kamau ia i whāngaihia ki roto o Waiparapara. Ko tōna matua, he tangata kaha ki te mahi, ka mutu, he minita hoki ia o te hāhi Ringatū, ā, i tino tautokona e ia te Kotahitanga - tētahi kaupapa i tautokona hoki e Ngoi.
Ngā waiata a te kaitito
-
Ko au
Ko au he manu
Ka tū ka rere maiHe tau, he tau nā
Ka hoki mai anō5 Ki te āwhina auē
haere tonu
Ngā taonga aroha
Hei... -
E tū tautoko noa
E tū tautoko noa
Ngā tumanako e
A te ngākau māhaki
Te hautū ake nei5 Kua honohia nei e
haere tonu
Tātou i tēnei rā
I... -
Hei konei rā
Hei konei rā
haere tonu
Ka hoki au
Ki te kāinga e
Tēra te wā
5 Ka kite anō
Tātou i a tātou katoa
Nā te aroha
I...
Aku Raukura
Ngā Kupu
Hurihuri noa
Ka wawata noa
Hurihuri noa
Ka wawata noa
5 Kei te wawata ahau e
Mō aku ōhākī kia hoki mai
Te puna waiora o aku raukura taukurī e
Kua tae rā ki te wā e rapu ai ahau te oranga
Homai rā ki te kapu o aku ringa e
10 Ngā taonga aroha te mana e
Te aroha, te pono, te aroha (tūmanakotia rā)
Tūmanakotia rā hai tīpare mō tātou katoa
Ki te ao Pākehā e kore rawa e ngaro e hoa mā e
Ki te ao Pākehā e kore rawa e ngaro e hoa mā e