Kaitito

Kīngi Kiriona

Kua hau ngā rongo o Kingi Kiriona (nō Ngāti Ruanui, Ngā​ti Kahungunu, Ngāti Apa) mō ā​na titonga waiata, mo āna mahi whaikōrero me āna mahi a Rēhia anō hoki.  I puta tuatahi ai tōna rongonui i te wā e kuraina tonutia ana ia,  ka eke ia ki ngā taumata whakaihuwaka o ngā whakataetae Manu Kōrero mō te wāhanga reo Māori me te wāhanga reo Pākeha.  Ko taua momo rā i kawea atu e ia ki ngā whakataetae kapa haka ā-rohe tatū atu ki Te Matatini. 

Pānui tonu

Ngā waiata a te kaitito

  • E Te Pouaka Whakaata Māori

                   E Te Pouaka Whakaata Māori!

                   Kāore koa taku hōhā
                   Te kūhīhī nei i roto i ahau
    ​               Ka ngau ki taku puku, a haha!

    ​5...

    haere tonu

  • Te Harihari Kōrero

                   Kua rongo rānei koe?
                   Kua wehe atu tana wahine
                   Kei te mahi tarau makere
    ​               Kua rongo rānei koe?
    ​5             A...

    haere tonu

  • Te Piki Tūranga

                   Tērā koia ko Okewa
                   Te parekawakawa ki a Taupiri              
    ​               Haea iho nei e te ata
                   Mōhou e taku Arikinui

    ​5...

    haere tonu
Te Ipukarea

He Waiata Tangi mō Tīmoti Te HeuHeu

  • Kaitito: Kīngi Kiriona,
  • Tau: 2012
  • Momo: Waiata-ā-ringa
  • Namatoro: KIR006

Ngā Kupu

               E rere rā ngā wai o taku awa
               Mai i tō kuikuinga i Taupō-nui-a-Tia
               Te wai wehe ai, ko au ki muri nei
               Wai hōpuapua, me ko te aroha

​5             E hū rā i Tongariro, ka mahana i taku kiri
               Tītapu maroro, ai marangai ki te muri
               He kaha tuatinitini, whatia mai rā
​               Wātea kau ana te tūranga o Rēhua

               E Timi e, takoto ki te moenga
​10           Whakairoiro, te kei o Te Arawa
               Ka mimiti i Te Whare o Te Heuheu
​               Ka totō i Te Whare o Pōtatau
               Hīnana ki uta, hīnana ki tai
​               Kei whea rā e te tau e?

Ngā whakamārama

I ēnei rā, tokorua ngā whare ariki o te motu e mārō tonu nei te tū; ko te whare o Pōtatau kei Waikato, me te whare o Te Heuheu e noho rā i te kei o Te Arawa waka, i Tūwharetoa.  Nō te hui i Pūkawa i te tau 1856, nā Iwikau Te Heuheu te kōrero kia tukuna te Kīngitanga ki ‘Waikato taniwha rau’.
Kāti, ko te waiata-ā-ringa nei he rau aroha nā te iwi o tētahi whare ariki ki tētahi, hei auraki i te mate o Tīmoti (Timi) Te Heuheu, teina o te arikinui o Tūwharetoa, arā, o Tumu.  Nō muri tata mai i tōna matenga, i puia mai te whakaaro mō te waiata nei i te maunga o Tongariro; nōna ka hū ake mehe maimai aroha ki tōna uri rangatira ka ngaro nei.

5. E hū rā i Tongariro, ka mahana i taku kiri 
Nō te waiata ‘Ka eke ki Wairaka’, nā Puhiwahine o Tūwharetoa.

8. Wātea kau ana te tūranga o Rēhua
Nā Mananui i te matenga o Te Heuheu Tūkino I, Herea.

13. Hīnana ki uta, hīnana ki tai
Koinei hoki te ingoa o te hui i tū ki Pūkawa, i puta ai te whakatau a ngā iwi o te motu ko Pōtatau hei Kīngi.