Kaitito

Pēwhairangi, Te Kumeroa Ngoingoi (Ngoi)

Ngoi Pēwhairangi

1921 – 1985

I whānau ai a Te Kumeroa Ngoingoi Ngawai ki roto o Tokomaru i te 29 o Hakihea, i te tau 1921. E mōhiotia ana ia e ōna hoa, ko Ngoi. Ko Hori Ngawai rāua ko Wikitoria Te Karu ōna mātua, nō Tokomaru tōna matua, nō Ngāti Koi, nō Hauraki tōna whāea, ā, tokorima ngā tamariki, ko Ngoi te mātāmua. I tupu ai a Ngoi i roto i ngā tikanga o te hāhi Ringatū, ka mutu, nā ōna whanaunga, nā Huka Pohaera rāua ko Raiha Kamau ia i whāngaihia ki roto o Waiparapara. Ko tōna matua, he tangata kaha ki te mahi, ka mutu, he minita hoki ia o te hāhi Ringatū, ā, i tino tautokona e ia te Kotahitanga - tētahi kaupapa i tautokona hoki e Ngoi.

Pānui tonu

Ngā waiata a te kaitito
Te Ipukarea

Ka Piki Au

  • Kaitito: Ngoi Pēwhairangi,
  • Tau: 1980 -
  • Momo: Mōteatea - Pātere
  • Namatoro: PEW008

Ngā Kupu

         Ka piki au piki ake
         Piki ake au ki te taumata rā o Marotiri
         Ka titiro iho au ki ngā huarahi
         I haere ai aku mātua tīpuna
     Ki te kimi oranga i ngā takutai a Ruataupare e

         Hoatu ai koe
         Hoatu ai koe ki te tapa o te tai
         E kīa nei e
         Ko Tāpātai e

10     Rokohanga atu rā
         Rokohanga atu rā te pupūtanga mai o ngā waiora
         Tapahina tonuhia ko te Waipūpū
         Whiti atu koe e hika ki te Waihoa e

         Te waihotanga mai
15     Te waihotanga mai a rātou mā
         I ngā tohu tauranga
         Ko Pōhaitapu ki te Toka-ā-namu
         Te whare puni o Tangikūkū e

         Ko Waimarino
20     Ko Waimarino te ūnga mai rā o ngā waka hoe hoe
         Hei āhurutanga i ngā hau o te Tonga e
         Ka eke Tangaroa eke Panuku
         Ka eke Tangaroa i marae eke
         Kai atu ō mata ki te Māwhai e
25     Te marae tāngata o ngā rā o mua
         E hura ō kaniho ki Tangoiro
         Ka ripo te moana ki Marahea
         E mau ō ngutu ki te pewa pāua
         Ko te mana tēna
30     O Tokoroa hei Tokoroa hei
         Ka minamina au ki te kai mātai e
         Ka heke iho au ki Tāhunaroa
         Takahanga waewae nōhau e

         Ki ngā rurukutanga
35     Ki ngā rurukutanga a te Aokauirangi
         I whāngai mai ki te kāwai tāngata

         Te tohu ki uta
         Te tohu ki uta ko te pito o Piuta
         Puta atu tō ihu
40     Ki te wai whakaata e

         Ko te Ariuru
         Ko Te Ariuru Te Waitakeao
         Ko Tawarirangi te wahine tipua
         Ko wai ka tohu
45     Ko wai ka hua
         E hiki ō wae ki Ōtairi e

         Ki ngā rua koura
         Ki ngā rua koura a te Parengaio
         Te tohutanga a te Whaitakuta e

50     Matehia inu koe ko Koutunui
         Kei raro tonu iho i Tawhiti a Paoa
         Whatinga atu koe
         Ka hāhātia mai e

         E noho tāua
55     E noho tāua te karaka tēnei
         Terenga mai o te Rāwhiti e

         Whakatika e hika
         Whakatika e hika ka haere tāua
         Ki te hauta noa kia kitea koe
60     E ngā kōhanga manu e

         E kore te tangata
         E kore te tangata e hapa te haere
         Mehemea he uri
         Nā Ruataupare he wahine toa
65     HĪ HĪ HĀ HĀ HEI