Ngā Kupu

               (Kōrero)
               I te matenga o Te Arikinui Te Atairangikaahu

               Nā Pikiao te tono, ko te rā o tōna koroneihana
               Hei rā poukai ki Te Arawa.
               Nā Tūheitia te whakaae
​5             ‘He kuwaha whānui kua puare
               Ki te puna tangata me te puna kai e’

               E rau rangatira mā,
               Huia mai ki te tāwara
​               O te kai a Te Arawa e!

​10           E rau rangatira mā
               Kia teretere mai
               Kei riro i Te Iti Kahurangi e!

               E Rongo, whakairihia ake ki runga
               Kia tīna, hui e, tāiki e!

​15           Haupū mai rā ki runga ki te
               Rotorua-nui-a-Kahumatamomoe!
               E, me poukai tātou!
​               Nāu te rourou, nāku te rourou
               Ka totō te puna kai, totō te puna tangata
​20           E te iwi ruku kapa o Te Arawa
               Anei te toru kapa a Tainui
               Te rourou iti a haere mai nei
​               Ringiringi te kete ki te whakatekau
               Ki te tāwhara kai atua
​25           Hei aha? Hei utu i te kai korikori
               Hei aha? Hei utu i te kai i ngā kai
               Nō te kete rukuruku a Whakaotirangi
​               Ka noho  i a Tamatekapua
               Ko te uretū i paratī mai ai
​30           Te ure tārewa o Te Kīngitanga
               Ko Pikiao, he pou tangata,
               He pou whenua, e te poukai
               Ki Te Arawa!

               Wāhia ngā rua, hākarimatatia
​35           A, te hākari, a ha ha!
              Hākari ki te hua o te manaaki
              Hākari ki te haka a Tāne Rore
              Pūnaunau te whataroa a Manaia
​              Mōrurururu ana!  Mōrurururu ana!

​40          He aha te kai a te rangatira e?
​              E ko te kai a Te Arawa!

Ngā whakamārama

I te matenga o Te Arikinui Te Atairangikaahu, nā Pikiao te tono, ko te rā o tōna koroneihana hei rā poukai ki Te Arawa.  Nā Tūheitia te whakaae, he kuwaha whānui kua puare ki te puna tangata me te puna kai e!

6. Ki te puna tangata me te puna kai e’
He mea tiki atu e Tāwhiao tēnei kōrero i tā Tītokowaru o Taranaki, hei whakamārama mō te kaupapa o te Poukai.  Hei tāpiri, ko te ingoa tuatahi o te ‘Poukai’, ko te ‘Punakai’ nō roto hoki i te kōrero a Tītokowaru.

7. E rau rangatira mā
Ko tēnei momo pao hei rāhiri i te tangata ki te kai, he tikanga rongonui i roto o Tainui.

21. Anei te toru kapa a Tainui 
Ko tētahi o ngā tikanga o te Poukai, ka tomo ana te tangata ki te whare ki te kai, me tuku e ia he whakaaro ki roto i te kete.  I ngā rā o mua, ko te toru kapa te tino o aua whakaaro, i takea mai i te kōrero a Tāwhiao: ‘Hara mai e te toru kapa, hei utu i te kai korikori e’

22. Te rourou iti a haere mai nei 
He nui ngā kōrero mō ‘te rourou iti’, heoi te whakarāpopototanga i konei, he kupu whakarite mō te iti o tētahi tira haere.  I takea mai i roto i ngā kupu whakaohiti a Parewhete ki tana tāne ki a Wairangi me tōna taua, e mea ake rā: ‘He aha koe i haere mai ai i te rourou iti a Haere; tē noho atu ai i te tokanga nui a Noho?’

24. Ki te tāwhara kai atua 
Ko te ‘whakatekau’, te ‘rau-kai-atua’, te ‘tāwhara-kai-atua’; he karangatanga katoa ēnei mō ngā takoha ki tētahi poukai.

25. Hei aha? Hei utu i te kai korikori 
Nō roto mai i te kōrero a Tāwhiao, kua kōrero kētia i runga ake nei.  Hāunga tā Tāwhiao, ko tētahi atu o ōna tikanga i konei ko te kai o te korikori i roto i te horopaki o te kapahaka me Te Matatini.

27. Nō te kete rukuruku a Whakaotirangi 
Ki tā Tainui, koinei kē te kete i haria mai ai te kumara ki Aotearoa.

34. Wāhia ngā rua, hākarimatatia 
He mea kapo mai i ngā kōrero mō Ngāruawāhia, me tōna hiwi maunga Te Hākarimata.