Ngā Kupu

               Tahu Pōtiki!  Tō reo tāiri rā runga Aoraki
               Te tiapu ki ngā wai papa pounamu o Arahura
               Hura mai ko te rau tāwhiriwhiri a Ngahue
               Tapoko nei au, a Waikato Horopounamu e!

5             Toki amohia ake taku toki nei
               Taku toki nei, ko Kāpakitua[1]
               Te toki a Taiehu, nāna i tiki mai
​               Whakawhiti ko Waitaha ki Te Waipounamu
               Whano!  Whano!  Tū mai te toki!
​10           Haumi e, hui e, Waitaiki[2] e

                I a haha!  Poutini!  Poutini!  Ki te rua rere hā!
               Auē kapa!  Auē kapa!  Ki te rua rere hā!
               Auē ana!  Ū atu ana!
​               Auē ana!  Ū atu ana!
​15           Hi!  Hi!  Hi!  Hā![3]

               Amo ake au i taku toki!
               Toki hāhā; ko Kāpakitua!
               Tuatuahia te moana uriuri
               Ka rere mai te maramara
​20           A Taiehu, ehuehu ana te wai
               I te waka Huruhurumanu
               Ko Te Waka-a-Raki!
​               Hei ā mai i te tini o Waitaha
               Ki uta rā, ki Aotearoa!

​25           ‘Ko ngā uri tupu o Tai-te-whenua
               Ko Waitaha, Te Kāhui Tipua, Te Kāhui Roko’[4]
               Rokohanga Uruao, i tere ai a Rākaihautū
               I Te Patu-nui-o-aio[5]
               Ki Te Waipounamu e takoto mai ana!
​30           Pīratarata ana!  Kānapanapa ana!
               Kōrewharewha ana Te Whatu o Poutini
               I raro i te whatu kura o Tangaroa;

               Ko whatu uira rā tēnā!
               Ko whatu rarama rā tēnā!
​35           Kauorohia!
               Whakapiritia ki a Hinetūahoanga[6]
               Hei whakakoi rā e Hine
               I te mata o Tūwhakarōria![7]
              Tū mata ka rewa!  Tū mata kurukuru!
​40           Kurukuru ki te waka a Māui Tikitiki-a-Taranga
               E ko ngā puna karikari a Rākaihautū!

               Karia, karia, ngā puna whakatere ika;
               Te Ika a Ngahue[8] e tuhi ana, e rapa ana
               E, ko te pounamu!  Ko te pounamu!
​45           A Poutini tipua, a Poutini taniwha
               I whiua reretia a Waitaiki ki Te Arahura
​               Hura tangiwai, hura ahuka, hura kawakawa[9]
               Hura ngā wai whakapapa pounamu
​               O Te Waipounamu;
​50           Horohoro ake nei, horohoro ake nei,
               Te iwi nei Waikato Horopounamu, a haha!
               Poutini!  Poutini!  Ki te rua rere hā!
               Te rua o te taniwha; Waikato taniwha
​55           Horohoro ake nei, horohoro ake nei
               Ki Te Waipounamu, te iwi nei
​               Ko Waikato Horopounamu e

Ngā whakamārama

Kei ngā kōrero a Waitaha, e rua ngā waka i haere mai ai rātou ki Aotearoa, ki Te Waipounamu.  Ko tētahi, he waka atua, ko Te Waka-a-Raki te ingoa.  Nā te tere o te waka nei he mea whakaingoa e ētahi ko Huruhurumanu.  Ko te kaihautū o runga ko Taiehu, ā, nāna i wāwāhi ngā ngaru o te moana ki tana toki, ki a Kāpakitua, hei waere i te ara mō te waka tuarua, he waka tangata, ko Uruao tēnā.

Ko Rākaihautū te tangata o runga te waka Uruao.  I kawea mai e ia ko ngā iwi o Waitaha, Te Kāhui Tipua me Te Kāhui Roko ki Te Waipounamu.  Ko te kōrero rongonui mō Rākaihautū; mō tana kō i karia mai ai e ia ngā awa me ngā roto o Te Waipounamu, pēnei i Wanaka, Te Ānau, me Te Kapo.  Heoi te ingoa o te kō nei, ko Tūwhakarōria.

Ko ēnei awa, me ēnei roto koia ēnei ko te takotoranga o te Te Ika a Ngahue, arā, te pounamu.  Kei roto hoki i te whakaeke nei ōna kōrero; ki tā Waitaha ko Ngahue te atua o te pounamu, ā, ko Poutini te taniwha kaitiaki.  E meatia ana nā Poutini i kāwhaki te wahine a Tamaahua, arā, a Waitaiki.  Heoi, kīhai a Tamaahua i tuku, i whāia haeretia e ia a Poutini rāua ko Waitaiki huri i te motu.  Te otinga atu, ko te whakapounamutanga o Waitaiki e Poutini hei hoa moenga mōna ki te awa e mōhio whānuitia nei ko Arahura.

Nō reira, nō te iwi o te pounamu te reo pōwhiri.  Ko Waikato Horopounamu tēnei ka eke.  Horohoro ake nei!  Horohoro ake nei!  Kāti.

[1]Ko te toki tēnei a Taiehu i tuatuahia ai e ia te moana, i kautere mai ai a Waitaha ki Aotearoa.
[2] Ko Waitaiki te wahine a Tamaahua, nā Poutini i kāwhaki, i huri hoki hei pounamu.  Ko tana nohoanga kei te kōpua o te Arahura.
[3] He haka tawhito, mō Poutini tipua inati o Te Waipounamu.
[4] He pepeha nā Waitaha.
[5] Kei ngā kōrero a Waitaha, ko Te Patu-nui-o-aio te kāinga tahi o te Māori i mua atu i tāna noho ki Hawaiiki.  Ā, koinei kē te whenua i wehe mai ai rātou ki Aotearoa.
[6] E meatia ana ko te mahi whakakoikoi toki, he orooro, he kauoro rānei ki te tuarā o Hinetūahoanga.
[7] Ko te toki a Rākaihautū i karikarihia ai e ia ngā puna wai huhua o Te Waipounamu, pēnei i Wanaka, Te Ānau, me Te Kapo.  Kua pepehatia ērā ko ‘Ngā puna karikari a Rākaihautū’.
[8] He kupu whakarite mō te pounamu.
[9] Tangiwai, ahuka, kawakawa; he momo pounamu.