Ngā Kupu

         Whakarongo!
         Ki te reo Māori e karanga nei
         Whakarongo!
         Ki ngā akoranga rangatira
5       Nā te Atua i tuku iho ki a tātou e
         Pupuritia, kōrerotia mō ake tonu

         Tirohia!
         Ngā tikanga tapu a ngā tīpuna
         Kapohia
10     Hei oranga ngākau – auē

         Whiua ki te ao
         Whiua ki te rangi
         Whiua ki ngā iwi katoa
         Kaua rawatia e tukua e
15     Kia memeha e

         Whakarongo!
         Ki te reo Māori e karanga nei
         Whakarongo!
         Ki ngā akoranga rangatira
20     Tēnā kia purea te hau ora e
         He kupu tuku iho mō tēnei reanga
         He kupu tuku iho mō tēnei reanga

         Whakarongo!
         Tō reo whakarongo!

Ngā whakamārama

He waiata-ā-ringa a 'Whakarongo' na Ngoi Pēwhairangi. Koinei tētahi o ngā titonga rongonui a Ngoi, hei whakaū i ōna mātāpono, me ōna whakapono mō te whakaako i te reo Māori.

I titoa te waiata nei ki te marae o Pākirikiri, ki Tokomaru Bay. I titoa i a ia e wānanga ana i te taha o āna manuhiri, nō te hōtaka pouaka whakaata Koha te ope nei. Nā Waihoroi Shortland rāua ko Selwyn Muru te īnoi kia titoa tētahi waiata, ko te huanga mai o tērā īnoi, ko ʻWhakarongoʻ. Ka whakaemi a Ngoi i tana whānau ki te whakarite i ngā mahi-ā-ringa, me te whakaako hoki ki taua rōpū a Koha, i te mea, ko te nuinga he Pākehā, kātahi anō rātou ka ako tētahi waiata Māori. Ka mauria e Ngoi te waiata nei ki tāna hui whakamutunga mō Te Ataarangi ki Ngāruawāhia, ka āta panoni ētahi o ngā kupu kia hāngai ki tērā kaupapa. Ko te timatanga o te whiti ʻWhiua ki te ao...ʻ i tākoha ki te rōpū Koha hei whakamanawa i a rātou kia horahia katoatia ngā hōtaka Māori ki te motu, ki te ao anō hoki. Ko tāna ki Te Ataarangi, ka panonihia e ia taua whiti rā ki ngā kupu, ʻTēnā kia purea te...ʻ. He kupu ākī kei roto i te waiata nei, kua whakarāpopotohia i te rerenga 'He kupu tuku iho mō tēnei reanga. Whakarongo! Tō reo whakarongo!'   

Ka rangona whānuitia tēnei waiata puta noa i te motu, ka mutu, e kawea tonutia ana e te iwi Māori i ēnei rā. Ko te nuinga o ngā tāngata ka waiata i ngā whiti e rua i titoa mō ngā rōpū e rua. I te tau 1995, i tohua e Te Taura Whiri i te Reo Māori, a ʻWhakarongo', hei waiata motuhake mō Te Tau o te Reo Māori. Nā tēnei i piki ai te mana o te waiata ki ōna karamatamata e rangona ana i ēnei rā.

E mihi ana a Tāmata Toiere ki te whānau Pēwhairangi mō tā rātou whakaae mai kia irihia te waiata nei ki tēnei o ngā paepae. I whakakōpaehia e te whānau o Ngoi i Pākirikiri Marae, Tokomaru Bay. Nā Chub Renata te waiata nei i whakarite, ā, i whakatikaina ki Mauria Mai Productions.